του Nικόλα Κούλογλου*

7η Δεκεμβρίου 2024.

Οι μεξικανικές Αρχές κατάσχεσαν πάνω από έναν τόνο φαιντανύλης στην Πολιτεία της Σιναλόα, γεγονός που αποτελεί τη μεγαλύτερη κατάσχεση από τη Δίωξη Ναρκωτικων μέχρι σήμερα.Η ποσότητα ισοδυναμεί με 20 εκατομμύρια δόσεις αξίας περίπου 394 εκατομμυρίων δολαρίων, όπως δήλωσε κι η Μεξικανή Πρόεδρος, Κλαούντια Σαίνμπάουμ. Οι έφοδοι υπό την εποπτεία του Πολεμικού Ναυτικού είχαν ως αποτέλεσμα δύο συλλήψεις εν μέσω κλιμάκωσης της βίας στην περιοχή  με πάνω από 50 δολοφονίες να έχουν καταγραφεί τις τελευταίες εβδομάδες.

Η επιχείρηση έγινε κατόπιν των απειλών του εκλεγμένου προέδρου των ΗΠΑ Donald Trump για δασμούς κατά του Μεξικού λόγω του λαθρεμπορίου ναρκωτικών και της παράνομης διακίνησης μετανάστευσης. Η βία στη Σιναλόα συνδέεται με τις εσωτερικές διαμάχες των καρτέλ μετά τις συλλήψεις των Joaquín Guzmán “EL Chapo” Loera και του Ismael “El Mayo” Zambada García, βασικών ηγετών του ομώνυμου καρτέλ, το οποίο παραμένει κύριος προμηθευτής φαιντανύλης στις ΗΠΑ.

Γιατί, όμως, η συγκεκριμένη είδηση, έγινε πρωτοσέλιδο στη Monde, στους Νew York Times, στο CNN και σε άλλα μεγάλα ειδησεογραφικά δίκτυα ανά τον κόσμο και τι είναι η φαιντανύλη;

Οι λόγοι που έγινε πρωτοσέλιδο και σχολιάστηκε στο Χ (πρώην Twitter) κι από το νέο Μεξικανό Υπουργό Ασφαλείας και Πολιτικής Προστασίας, Οmar García Harfuch, είναι πολλοί. Αρχικά, θέλει να αναδείξει τη νέα πολιτική ασφαλείας στη χώρα για μαζικές επιχειρήσεις και κατασχέσεις ναρκωτικών κι όπλων από τις Αρχές της χώρας. Και μόνο τα νούμερα (1 τόνος, 394 εκατ. δολάρια) «σοκάρουν» γιατί είναι η μεγαλύτερη κατάσχεση στην ιστορία του Μεξικού, αλλά επίσης επειδή γίνεται στο προπύργιο του μεγαλύτερου καρτέλ παγκοσμίως. Τέλος, σηματοδοτεί την έναρξη του «αγώνα» που ξεκινάει παγκοσμίως για την καταπολέμηση της ζήτησης κι εξάρτησης από τη φαιντανύλη, κάτι που είναι και βασικός στόχος του Τrump όπως δήλωσε μετά την επιχείρηση αυτή.

Οmar García Harfuch

Άλλωστε, το μεξικανικό κοινοβούλιο ενέκρινε συνταγματική μεταρρύθμιση που απαγορεύει την παραγωγή και τη διανομή αυτού του ισχυρού οπιοειδούς, ήδη από τις 11 Δεκεμβρίου 2024. Ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ απαίτησε, εν συνεχεία, από το Μεξικό να αντιμετωπίσει τη διακίνηση αυτού του ναρκωτικού, το οποίο ευθύνεται για δεκάδες χιλιάδες θανάτους στις ΗΠΑ κάθε χρόνο.

Τι είναι η φαιντανύλη όμως;

Είναι συνθετικό οπιοειδές που χρησιμοποιείται κι ως αναλγητικό κατά τη διάρκεια αναισθησίας. Κάτι δηλαδή σαν τη μορφίνη, αλλά πολύ πιο δυνατό. Όπως και κατά διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου που έγινε χρήση της ηρωίνης καθώς η μορφίνη ήταν σε έλλειψη στον Αμερικανικό στρατό. Η διαφορά της από την κοκαΐνη για τα μεξικανικά καρτέλ είναι ότι μπορούν να την παράξουν στο Μεξικό και πολύ πιο εύκολα. Όταν βγήκε στην «αγορά», η φαιντανύλη, κατέληξε αρχικά στις ΗΠΑ -που είναι ο μεγαλύτερος «καταναλωτής» ναρκωτικών στον κόσμο- κι έπειτα στον Καναδά, όπου και βρίσκουμε σήμερα τα μεγαλύτερα ποσοστά κατανάλωσης της. Όμως, τα μεξικανικά καρτέλ, «τεστάρουν» τελευταία και την αγορά της Ευρώπης. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμπεριέλαβε τη φαιντανύλη στη λίστα με τα νέα οπιοειδή που απειλούν να αυξήσουν την εξάρτηση και την κατανάλωση της στην ΕΕ, με τίτλο «Opioids: a new drug threat for Europe».

Παρά την επιτυχία αυτής της μεγάλης επιχείρησης, η μάχη κατά της φαιντανύλης και των καρτέλ παραμένει μια πολυεπίπεδη πρόκληση. Η διακίνηση της, η διαφθορά και η ζήτηση στις αγορές των ΗΠΑ και της Ευρώπης συνεχίζουν να τροφοδοτούν την αυξανόμενη ζήτησή της. Η επιχείρηση αυτή κι ό,τι ακολούθησε επικοινωνιακά, όμως, δείχνει ότι οι αρχές του Μεξικού επιχειρούν να αλλάξουν στρατηγική και να υιοθετήσουν μια πιο δυναμική προσέγγιση απέναντι στο οργανωμένο έγκλημα. Μένει να φανεί αν αυτή η προσπάθεια θα οδηγήσει σε μια πιο σταθερή καταπολέμηση της εξάρτησης και της κατανάλωσης, που είναι οι γενεσιουργοί αιτίες, κι εν τέλει της διακίνησης, ή αν τα καρτέλ θα προσαρμοστούν και θα ανακάμψουν σε νέες αγορές, συνεχίζοντας τον κύκλο βίας και εξάρτησης που συνοδεύει αυτά τα φαινόμενα.